Het was de verjaardag van mijn oudste neefje. Hij werd 10. Ik was op al zijn eerdere verjaardag geweest; dat is belangrijk voor mij. Ik wil graag een band met al mijn neefjes en nichtjes opbouwen; ik vind het belangrijk dat zij weten dat ik graag een rol in hun leven speel. Dat ik hun feestjes graag meevier en dat ik er ook ben als het wat minder gaat.
Enfin, het was al de avond ervoor dat ik stress kreeg. Hoe moest ik straks tussen al die mensen zitten? Mijn familie, maar ook de familie van mijn zwager? Zij wisten helemaal niet dat het niet goed met me ging.. En al die prikkels.. En kon ik het wel aan om mijn zus te zien, of zou ik dan gaan huilen? Nee, dat mocht niet gebeuren, niet op de verjaardag van mijn neefje! De volgende ochtend ging het niet.. ik kreeg een paniekaanval. Uiteindelijk besloot ik, na heel lang getwijfeld te hebben, om me ziek te "melden". En nog dagen daarna heb ik me schuldig gevoeld.
"Ik ben niet bang om anderen teleur te stellen, of bang voor afwijzing, maar ik ben bang dat ik mezelf teleurstel omdat ik vind dat het hoort."
Op gegeven moment realiseerde ik me dat ik me niet zozeer schuldig voelde tegenover mijn neefje - hij komt er heus wel over heen, we vieren het later gewoon nog eens samen -, maar ook vooral tegenover mezelf. Door nee te zeggen ging ik mijn eigen waarde over. Ik deed iets waarvan ik vond dat ik dat niet mocht doen. Ik deed iets tegen mijn eigen overtuiging in. "Een goede tante komt immers op het feestje van haar neefje." Kortom, ik stelde mezelf teleur.
De psychologie van de ikken
En precies dit soort overtuigingen heb ik leren ontdekken aan de hand van de de voice dialogue, of te wel de psychologie van de "ikken". Deze methode, opgericht in de jaren 70 door Hal & Sidra Stone, maakt je bewust van je eigen overtuigingen en motieven. Iedereen heeft allerlei kanten (of subpersonen) in zich, die vaak ook tegenstrijdig zijn. Zo streef ik er bijvoorbeeld naar dat alles goed gebeurt: de perfectionist dus. Ook heb ik een "fixer" in me, die altijd zorgt dat alles opgelost wordt. De perfectionist en de fixer worden bijgestaan door de pleaser, die graag wil dat anderen mij leuk vinden. Alle drie gaan ze maar door, het is immers nooit goed genoeg. Er zijn ook kanten (of subpersonen) die naar de achtergrond zijn geraakt, maar wel degelijk in je zitten. In mijn geval is dat de "de boel de boel laten", oftewel de levensgenieter.
De voice dialogue leert je te ontdekken welke subpersonen je in je hebt, en wat de verlangens en angsten van die bepaalde subpersonen zijn. Vaak beschermt een subpersoon je ergens voor. Zo beschermt mijn perfectionist me tegen falen en de pleaser beschermt me tegen afwijzing.
"Door wat meer te leven als de levensgenieter kan ik zulke momenten veel makkelijker relativeren. En dat helpt!"
Een goede tante
In het geval van de verjaardag van mijn neefje voerde duidelijk de perfectionist de boventoon: "een goede tante hoort op de verjaardag van haar neefje te zijn". Op het moment dat je al jouw verschillende subpersonen kent kan je echter over gaan tot sturen. Je laat je dan dus niet meer "automatisch" leiden door een van de subpersonen, maar je maakt een bewuste keuze welke kant je op welk moment wilt inzetten. Wil ik wel dat de perfectionist zo'n groot deel van mijn leven inneemt? Of mag ik ook wat meer joie de vivre leven? Is het daadwerkelijk zo dat ik nu geen goede tante meer ben, of maak ik de impact van een dag veel groter dan dat die is? En maak ik mijn eigen rol niet veel te groot? Door wat meer te leven als de levensgenieter kan ik zulke momenten veel makkelijker relativeren. En dat helpt!
Een leuke oefening
Een leuke manier om de voice dialogue te visualiseren is die van de bus. Stel dat je persoonlijkheid een bus is. Je verschillende subpersonen zijn de passagiers en jij bent de bestuurder. Alleen, de passagiers zijn niet rustig. Ze willen allemaal een andere kant op en bemoeien zich ook nog eens met het besturen van de bus. Voor je het weet ben je van je stoel afgetrokken en bestuurt bijvoorbeeld opeens de perfectionist de bus. En de perfectionist blijft maar doorrijden, er kan geen pauze van af, want je kan verder komen, het kan beter. Resultaat: je raakt helemaal uitgeput! En zie je het voor je? De pleaser zit op de eerste rij. Die blijft maar schreeuwen naar de perfectionist dat die goed op alle omstanders moet letten. Ondertussen zitten een aantal andere subpersonen op de achterste rij of misschien wel in de kofferbak; je hoort en ziet ze niet, maar ze zijn er wel degelijk. En reken maar dat zij zich vrij proberen te vechten.
Het doel is niet om passagiers uit je bus te gooien; dat kan immers niet want het zijn kanten van je persoonlijkheid. Het doel van de voice dialogue is dat je leert dat jij achter het stuur blijft zitten, en duidelijk keuzes maakt over waar iedere passagier op welk moment zit. Moet je een belangrijke presentatie geven? Dan mag de perfectionist naar voren. Wil je even helemaal vrij zijn? Haal de levensgenieter er maar bij!
Probeer eens je eigen bus vorm te geven. Wie zijn alle passagiers? Wie pakt vaak het stuur? Wie zit er voor in de bus? En wie achterin? Zitten er ook nog passagiers in de kofferbak?
Bedenk daarna hoe jij jouw bus van situatie tot situatie graag bestuurt. Welke stoelendans is nodig om iedere passagier te hebben zitten waar jij dat wilt?
Meer weten?
Hier vind je nog wat meer uitleg over de oefening. Op zoek naar wat meer verdieping? Het boek Ik (k)en mijn ikken. Ontdek andere kanten van jezelf met Voice Dialogue van Karin Brugman, Judith Budde en Berry Collewijn, gaat verder in op de Voice Dialogue.